Evropska komisija: Romi i dalje najugroženiji u Crnoj Gori
U izvještaju se naglašava da se Crna Gora još uvijek sistematski ne bavi prosjačenjem i dječjim brakovima, te da ne preduzima dovoljne korake u ispunjenju svojih obaveza u vezi sa apatridijom preporučenih od strane Visokog komesara UN za izbeglice (UNHCR).
“Romi i Egipćani i dalje ostaju najugroženiji, a problem anticiganizma je i dalje prisutan”, navodi se u zadnjem izvještaju Evropske komisije o napretku Crne Gore u procesu pristupanja evropskoj uniji. Diskriminacija u oblasti političkih prava je i dalje pristuna jer “nije bilo promjena u vezi sa smanjenjem praga za političko zastupanje Roma u Parlamentu, jer Zakon o izboru odbornika i poslanika nije bio izmenjen” (Izvještaj EK 2023, str.51).
Romska organizacija mladih “Koračajte sa nama – Phiren Amenca” je saopštila da je izvještaj jasno ukazao i na neispunjavanje obaveza preuzetih potpisivanjem Povelje o regionalnim i manjinskim jezicima iako iz ove organizacije ukazuju godinama unazad na nedostatak političke volje da se romski jezik uvede u obrazovnom sistemu.
“Evropska komisija navodi da Romski jezik nije dovoljno korišćen i da nije predmet nastave u školama. Sveukupno, kvalitet obrazovanja Romske djece ostaje velika zabrinutost”, navodi se u Izvještaju.
U Izvještaju se, takođe, navodi da iako je vidljiv pomak u izdvajanju sredstava za projekte koje za cilj imaju socijalnu inkluziju Roma, problem ostaje “odgovarajuće planiranje, praćenje i finansisijska kontrola”.
Evropska komisija je međutim, kažu iz NVO Phiren Amenca, prepoznala i neke pozitivne korake poput odabira Nacionalnog koordinatora za sprovođenje Strategije za socijalnu inkluziju Roma i Egipćana, ali su skrenuli pažnju na ograničenja Nacionalnog koordinatora.
“2. novembra 2022. godine, vlada je imenovala svog nacionalnog koordinatora, poziciju koja je bila upražnjena od avgusta 2020. godine. Nacionalni koordinator dolazi iz romske zajednice i dugogodišnji je zaposlenik Ministarstva za ljudska i manjinska prava. Međutim, u izvještaju se ističe da On nema odlučujuću ulogu u Ministarstvu, te da njegovi ograničeni kapaciteti i resursi ostaju glavne slabosti“.
U Izvještaju se naglašava odgovornost ministara Zapadnog Balkana zbog preuzetih obaveza iz Poznanske deklaracije usvojene 2019. godine.
“Ministri svih zemalja Zapadnog Balkana odgovorni su za inkluziju Roma jer su obećali da će sprovoditi obaveze preuzete u Poznanju 2019. godine i da će jačati rad na integraciji Roma u oblastima stanovanja, zapošljavanja, zelene i digitalne agende, te povećati budžetskau ulaganja u odnosu na potrebe Roma” saopštili su iz VNO Phiren Amenca.
Na prošlogodišnjem sastanku koji je održan u Podgorici dogovoreno je usvajanje snažnih sistema praćenja i izveštavanja radi mjerenja napretka u sprovođenju novih strategija za Rome i ciljeva Deklaracije iz Poznana uz pomoć nacionalnih statističkih kancelarija.
U izvještaju se naglašava da se Crna Gora još uvijek sistematski ne bavi prosjačenjem i dječjim brakovima, te da ne preduzima dovoljne korake u ispunjenju svojih obaveza u vezi sa apatridijom preporučenih od strane Visokog komesara UN za izbeglice (UNHCR).
Povećava se broj romskih medijatora u obrazovanju u različitim opštinama, od kojih 30 podržava Ministarstvo obrazovanja. Međutim, pravni okvir još uvijek ne podržava dovoljno upis Roma u institucijama za visoko obrazovanje, a kvalitet obrazovanja romske dece ostaje zabrinjavajući.
